Blog Archives

Op bedrijventerreinen vloeien veel reststromen. Ieder bedrijf heeft te maken met reststromen bij haar bedrijfsactiviteiten. Tot op heden worden deze reststromen veelal gezien als afval, maar de vraag blijft of het daadwerkelijk ook afval is. Daarnaast beschikken bedrijven vaak ook over, bijvoorbeeld, machines die niet voor 100% benut worden, restcapaciteit dus.

Voor de één, een reststroom en voor de ander een grondstof

Doordat de reststromen en restcapaciteiten in kaar worden gebracht kunnen hieruit conclusies worden getrokken. Wat vaak voor de ene organisatie een reststroom is kan voor een andere organisatie, op het zelfde bedrijventerrein, een grondstof zijn. Daarnaast is hetzelfde mogelijk met bijvoorbeeld machines, de ene organisatie kan overcapaciteit hebben terwijl een andere ondercapaciteit heeft. Doordat reststromen en restcapaciteiten in kaart worden gebracht kunnen organisaties elkaar helpen en wordt afval niet meer gezien als afval, maar als grondstof.

De bouwsector is verantwoordelijk voor ca. veertig procent van de CO2 uitstoot. De grootste oorzaak hiervan is het proces van het maken van nieuwe producten. Daarnaast putten we de aarde uit door het lineaire proces telkens opnieuw te starten en dus steeds nieuwe grondstoffen te delven. Om als regio bij te kunnen dragen aan de transitie van een lineaire- naar een circulaire economie dient hergebruik van materialen gestimuleerd te worden. Als (semi-)overheid, kennis-, zorg- en cultuurinstelling en woningcorporaties kan hier in grote getalen aan worden bijgedragen, zij hebben immers veel vastgoed in bezit.

Een gebouw is een grondstoffendepot!

Gebouwen dienen te worden geoogst in plaats van gesloopt te worden. Dat wil zeggen dat bestaande gebouwen geïnventariseerd dienen te worden en alle materialen in beeld gebracht dienen te worden. Naast het in beeld brengen dient alles ook vastgelegd te worden in een materialenpaspoort. Cirkelregio De Achterhoek maakt een start om gebouwen in de Achterhoek te inventariseren en vast te leggen in een database!

Om de regionale transitie van een lineaire naar een circulaire economie een boost te geven zetten de samenwerkende ondernemers een materialenmarktplaats op. Geen online en landelijke versie zoals we deze allemaal kennen, maar een fysieke versie op bedrijventerrein De Laarberg in Groenlo. Eind december 2020 is het nieuwe mijnbouwbedrijf opgericht: de Stadsmijn Achterhoek.

‘Mijnbouw definieert zichzelf door het systematisch onttrekken van stoffen aan de bodem voor bijzonder gebruik of verwerking, met een speciaal daarvoor ingerichte voorziening of infrastructuur’ (bron: Wikipedia.org).

De ambitie van bedrijventerrein Laarberg is te fungeren als hotspot voor daadkrachtige en inventieve ondernemers in de Achterhoekse industrie en bedrijvigheid. Aangezien bedrijventerrein Laarberg opvallend veel circulaire ondernemingen huisvest die van reststoffen grondstoffen maken, lijkt de Stadsmijn Achterhoek een vreemde eend in de bijt. Of toch juist niet?

De gebouwde omgeving als wingebied van grondstoffen!

Evert Berentschot, projectleider bij de Stadsmijn Achterhoek, legt uit:

“Bij Stadsmijn Achterhoek zien we de gebouwde omgeving, de dorpen en de steden in de Achterhoek, als het wingebied van onze grondstoffen. In plaats van dat wij onze grondstoffen uit de bodem winnen, willen wij grondstoffen uit oude panden oogsten. Door nauwkeurige opname van gebouwen kan worden vastgesteld welke bouwmaterialen en -producten nog herbruikbaar zijn voor nieuwe toepassingen. Door te oogsten in plaats van te slopen halen wij deze materialen in bruikbare staat uit oude panden. Via een fysieke marktplaats worden deze materialen gereed gemaakt voor verkoop en toepassing in nieuw- of herbouw. De materialen die gereed zijn gemaakt voor verkoop zijn voorzien van een digitaal materialenpaspoort. Hierdoor is onder andere de herkomst van het materiaal vastgelegd, waardoor ook nieuwbouw letterlijk vanuit historie kan worden opgebouwd”.

Volgens Berentschot past de bedrijfsfilosofie van Stadsmijn Achterhoek dan ook perfect binnen de bedrijfsvisie van bedrijventerrein Laarberg. “In plaats van een lineaire economie moeten we naar een circulaire bedrijfsvoering toe, waarbij we ons bewust bij elke stap afvragen of onze bedrijfsvoering nog socialer, duurzamer en efficiënter kan. Het is lastig zo niet onmogelijk om een lineaire economie in één keer om te vormen naar een circulaire economie.
Te vaak worden echter vooral de valkuilen en moeilijkheden besproken.

Met alleen plannen maken komen we er niet, het is nu tijd om gewoon ‘te doen’. Dat vereist daadkracht en inventiviteit, iets waar bij de medewerkers bij Stadsmijn Achterhoek nu juist de kracht ligt.

Wij willen in de bouwwereld als platform fungeren waar vraag en aanbod van kwalitatief goede her te gebruiken bouwmaterialen op elkaar kan worden afgestemd. Dit is van grote meerwaarde voor onder andere woningcoöperaties, overheidsinstanties, projectontwikkelaars, architecten, oogsters en bouwers. Door in de toekomst bij het ontwerp al rekening te houden met lokaal beschikbare, kwalitatief goede bouwmaterialen kan de potentiële belasting op het milieu enorm verminderd worden.

Daarnaast willen we ook op sociaal maatschappelijk vlak als platform fungeren door het aanbieden van diverse werkzaamheden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bij Stadsmijn Achterhoek krijgen deze mensen, die zoekende zijn naar aansluiting op de arbeidsmarkt, weer de kans en ruimte om door te kunnen groeien naar een nieuwe baan”. 

De Stadsmijn Achterhoek is een initiatief ontstaan via Cirkelregio De Achterhoek. Door Cirkelregio De Achterhoek wordt de nadruk gelegd op samenwerking vanuit een gezamenlijk belang, waarbij de bereidheid tot het delen van kennis cruciaal is.

Hierdoor ontstaan verbindingen op basis van vertrouwen.

Stichting Aktief Groep, Rouwmaat Groep en WAM&VanDuren Bouwgroep bouwen dit vertrouwen verder uit met een actieve samenwerking binnen de Stadsmijn Achterhoek.

Met de Rouwmaat Groep en WAM&VanDuren Bouwgroep hebben twee innovatieve ondernemers in de bouw-, infra- en installatietechniek elkaar gevonden om op een duurzame wijze aan de toekomst te bouwen. Om de aanbod- en afzetstromen te kunnen verwerken kan Stichting Aktief Groep perfect invulling geven aan bemensing van de materialenmarktplaats met gemotiveerde mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Volgens Berentschot een prachtig voorbeeld van samen sociaal en verantwoord ondernemen.

Berentschot benadrukt dat vooral gekeken moet worden naar de kansen in wat nu nog beschouwd wordt als reststofstromen. “Vaak is er maar een kleine wijziging van denken nodig in de keten van bouw- en verbouw om van een lineaire aanpak te komen tot een duurzaam circulaire werkwijze. Door het goede van een proces te behouden kan met een kleine aanpassing een geheel nieuw pad ingeslagen worden.

Om terug te komen op de in het begin van dit artikel benoemde definitie van mijnbouw: Vervang de bodem als bron voor grondstoffen voor de gebouwde omgeving en een lineair proces is direct omgeslagen in een circulaire visie”.

‘Stadsmijnbouw definieert zichzelf door het systematisch onttrekken van stoffen aan de gebouwde omgevingvoor bijzonder gebruik of verwerking, met een speciaal daarvoor ingerichte voorziening of infrastructuur’ (bron: Stadsmijnachterhoek.nl).

Er is in de Achterhoek een grote vraag naar woonvormen voor huishoudens van 1 a 2 personen, zowel jong als oud (presentatie volgt). Cirkelregio de Achterhoek onderzoekt samen met studenten van de Hogeschool Arnhem Nijmegen ‘circulaire woonvormen’. In het onderzoek ligt de focus op een circulaire transformatie van leegstaand vastgoed tot een (nieuwe) woonvorm. Er is namelijk veel leegstaand vastgoed dat niet gebruikt wordt. Een nieuwe invulling van het leegstaand vastgoed kan de doorstroming op de woningmarkt bevorderen.

In alle 8 gemeenten in de Achterhoek vinden gesprekken plaats over potentiële plekken.
Daaruit is één geschikte locatie geselecteerd. Op dit moment worden de randvoorwaarden vanuit de doelgroep, gemeente en overige betrokken partijen in kaart gebracht. Deze randvoorwaarden zijn bepalend voor de keuze van de woonvorm(en). De thematafels binnen de 8RHK worden hierin meegenomen.

De Achterban, Jong Wonen, de provincie Gelderland en de Achterhoekse Wooncoöperatie zijn belangrijke partners in dit project.

Meer weten? Neem contact op met Twan van Vuren.